Als je al die prachtige sjaals, omslagdoeken en baby dekentjes op instagram en facebook voorbij ziet komen lijkt haken vooral een ontspannende en stressvrije hobby – als je weet wat je doet. Maar leren haken kan, zeker voor beginners, nogal ingewikkeld en frustrerend zijn. Voordat je überhaupt nog maar 1 steek gehaakt hebt zijn er al verschillende vragen die in je opkomen.
Hoe weet je nou welke maat haaknaald je moet gebruiken? Maakt het echt verschil uit welke maat haaknaald je gebruikt? Kan ik niet gewoon beginnen met de haaknaald die ik al heb? Halp?
Geen paniek, hulp is onderweg 😉
Op de vraag welke maat haaknaald je moet kiezen voor jouw project kan ik 3 tips geven:
- Kies de maat die op het label van het garen staat
- Kies de maat op basis van een gehaakt proeflapje
- Kies de maat die de ontwerper aangeeft in het haakpatroon (en maak een proeflapje)
Het kiezen van de juiste maat haaknaald is één van de belangrijkste stap in het maken van een haakproject. De haaknaald die je kiest gecombineerd met het garen en hoe strak of los je haak heeft uiteindelijk invloed op hoe je project eruit komt te zien en of het de juiste maat heeft. Als je de verkeerde haaknaald kiest, kan het zijn dat je een muts of sjaal krijgt die veel kleiner of groter uitvalt dan je had bedoeld.
1. Kies de maat die op het label van het garen staat
Bij de meeste garens die je koopt staat op het label aangegeven welke maat haaknaald aanraden wordt. Meestal staat er een plaatje op van een paar breinaalden en een haaknaald met daarbij een getal. Dat is de aanbevolen maat uitgedrukt in mm voor dàt garen.
In sommige gevallen staat er ook een plaatje op van een vierkantje met cijfers eromheen die aangeven hoeveel steken en rijen er in een gebreid(!) lapje van 10 bij 10 cm zitten. Als haker heb je daar dus niet zo heel veel aan helaas.
In alle gevallen is het slechts een richtlijn of advies welke maat naald je kunt gebruiken met dat garen en is het geen verplichting dus je kunt en mag hier altijd van afwijken
2. Kies de maat op basis van een door jou gehaakt proeflapje
Stel je hebt een prachtig zacht garen wat je dolgraag wil gebruiken voor een heerlijk warme omslagdoek. Op het label van het garen staat als advies aangegeven welke maat haaknaald je kunt gebruiken. Gelukkig! Die maat heb je toevallig!
Opgetogen sla je aan het haken en halverwege de eerst bol blijkt dat je omslagdoek in wording wel heel erg ‘plankerig’ aanvoelt. Of andersom! Als je je haakwerk omhoog houd blijkt ineens dat de gaten wel heel groot uitvallen en dat er van een ‘warme’ omslagdoek geen enkele sprake is!
Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen is de aangegeven maat slechts een advies en zal je er in soms vanaf moeten wijken. Jouw hand van haken is heel erg bepalend voor hoe je werk er uiteindelijk uit komt te zien. Ben je een strakke haker of een losse haker?
Als je altijd eindigt met stugge plankjes is het misschien verstandig om één (of twee) maten omhoog te gaan. Vooral beginnende hakers hebben nogal eens last van strak gehaakte werkstukken omdat ze zo ingespannen bezig zijn iets nieuws te leren dat de spierspanning omhoog gaat en het ook het haakwerk strakker wordt.
Photo by Maarten Deckers on Unsplash 
Photo by David Monje on Unsplash
Maak dus vooraf een proeflapje van ca. 15 x 15 cm en kijk goed of het voldoet aan je eisen. Voelt het zacht en soepel of compleet het tegenovergestelde? Ga dan een maat omhoog en probeer het nog eens! En als je proeflapje één groot gatenfestijn is en het meer lijkt op een visnet ga dan een maat omlaag.
Voordeel van haken is dat uithalen en weer opnieuw beginnen een eitje is!
3. Kies de maat die de ontwerper aangeeft in het haakpatroon (en ja…maak óók een proeflapje)
Je hebt een prachtig patroon gevonden en je hebt hetzelfde garen gekocht waarmee het voorbeeld gemaakt is. De ontwerper geeft in het patroon aan in welke maat haaknaald het voorbeeld gemaakt is. Vaak staat daar ook nog een stekenverhouding bij vermeld. Bijvoorbeeld 20st x 15r. De 20 staat voor het aantal steken achter elkaar en de 15 staat voor het aantal rijen omhoog.
De stekenverhouding is gebaseerd op een gebied van 10 x 10 cm in het haakwerk. In theorie zou een haakpatroon gemaakt met hetzelfde garen en dezelfde maat haaknaald dezelfde afmeting moeten opleveren. Hoewel dat heel logisch lijkt, komt het helaas niet altijd overeen met de realiteit. En daarom moet je jouw persoonlijke stekenverhouding checken door middel van een…juist proeflapje.
Als blijkt dat jouw 20 steken en 15 rijen een totaal andere afmeting oplevert dan aangegeven in het patroon moet er iets veranderen. En meestal is dat de maat van je haaknaald. Valt jouw proeflap groter uit ga dan een halve of hele maat naar beneden en als je lapje kleiner uitvalt ga dan omhoog in de maat.
Photo by Merylove Art on Unsplash 
Photo by Kelly Sikkema on Unsplash
Iets anders om te overwegen – De samenstelling van je garen
Hoe strak of los je haakwerk is, hangt ook af van de samenstelling van je garen. Dit betekent dat er geen alles-in-één antwoord is op welke haaknaald geschikt is voor welk soort garen.
Als het gaat om de garen samenstelling, is er een groot verschil tussen gemerceriseerd katoen en bijvoorbeeld wollen garens. Wat ik persoonlijk ervaar in het haken met wollen garens, is dat het de oorspronkelijke vorm beter vasthoudt, zelfs als je het voor een langere periode hebt gedragen, dan wanneer het gemaakt van katoen. Dat komt omdat wol een soort geheugen (stretch) heeft waardoor het zijn oorspronkelijke vorm weer aanneemt na het wassen en drogen. Katoen verliest na het wassen vaak veel van de soepelheid en voelt vaak wat harder en stugger aan.
Met wollen garens ga ik wel vaak een halve of hele maat omhoog omdat mijn hand van haken vaster is dan met katoen.
Conclusie
Het komt het er dus op neer dat je naast de 3 gegeven tips je het beste een proeflapje maakt om de maat van je haaknaald bij je project en garen te bepalen. Vervelend, ik weet het! 😁😉
Het merk haaknaald wat ikzelf meestal aanraad is de Addi Swing. Het is een ergonomisch gevormde haaknaald met een goeie grip die ook door linkshandigen te gebruiken is. Door het speciale handvat, die wel wat wegheeft van de speciale ergonomische pennen die ook op basisscholen gebruikt worden voor een goede “pengrip” hebben ook mensen met artrose of reuma weer kans om hun hobby op te pakken.
